Golongan Diperintah

Kongsikan Bersama

*Oleh: Ezafel Hakimi:)

Lapisan pertama yang menaungi golongan ini merupakan golongan rakyat. Golongan ini mewakili jumlah terbesar dalam sistem hieraki masyarakat di sesebuah kerajaan atau negeri. Bagi golongan ini, kesetiaan mereka terletak pada Raja atau Sultan. Namun, dalam beberapa perkara, kesetiaan mereka lebih tertumpu kepada golongan pembesar. Hal ini kerana golongan pembesar mempunyai pengaruh yang besar dalam pemerintahan negeri atau mempunyai kekuatan dan kekayaan melebihi daripada Raja atau Sultan. Rakyat biasa mempunyai kedudukan yang penting kerana mereka merupakan tonggak kepada pemerintahan kerajaan Melayu. Disebabkan kedudukan mereka yang penting serta ramai, maka undang-undang yang sedia ada dalam Alam Melayu lebih kepada pengawalan golongan ini daripada melakukan sesuatu tindakan yang mampu menimbulkan kekacauan dalam sesebuah kerajaan.

Photo by: ngv.vic.gov.au (ed)
Manakala bagi golongan hamba pula, mereka merupakan golongan bawahan di dalam sesebuah kerajaan di Alam Melayu. Menurut padangan Seri Lanang Jaya Haji Rohani golongan hamba terbahagi kepada beberapa bahagian iaitu hamba raja, hamba abdi dan hamba berhutang. Golongan ini menjadi aset penting kepada golongan pemerintah kerana apabila seseorang pemerintah mempunyai hamba yang ramai, bermakna mereka mempunyai kekuatan dan kekayaan yang cukup banyak. Tun Mutahir sebagai contoh memiliki ramai hamba sehinggakan beliau sendiri tidak mengenali hamba yang beliau perolehi. Ini menunjukkan kekayaan yang diperolehi oleh beliau begitu banyak sehingga mengalahkan kekayaan Sultan Mahmud Syah.
Photo by: therealmalay.blogspot.com (ed)
Bagi hamba raja, mereka merupakan rakyat merdeka pada peringkat awal. Perubahan taraf mereka kepada hamba adalah disebabkan mereka telah melakukan beberapa kesalahan yang berat. Mereka kemudiannya telah berjanji untuk mengabdikan kehidupan kepada Raja atau Sultan untuk mengelakkan daripada dikenakan hukuman yang lebih berat. Hamba raja juga berasal daripada tawanan peperangan atau banduan. Mereka ini akan dikenali sebagai ‘biduanda’ dimana mereka akan melakukan segala kerja untuk Raja atau Sultan. Golongan ini juga mendapat kedudukan yang istimewa dari hamba yang lain dari sudut undang-undang. Fasal kelapan dalam Undang-undang Melaka menyatakan bahawa hukum bagi membunuh hamba raja perlulah dibunuh semula kepada pembunuh tersebut.
Photo by: sahistory.org.za (ed)
Hamba abdi pula merupakan golongan hamba yang telah dibeli oleh orang-orang Melayu semasa menunaikan Haji atau Umrah. Hal ini kerana golongan hamba ini berasal daripada Habsyah (Ethiopia) berbangsa kulit gelap. Golongan hamba ini juga diperolehi hasil daripada jualan oleh perniaga hamba sama ada dalam kalangan orang bukan Islam seperti Batak, atau orang Islam yang diculik oleh lanun dan dijual kepada orang lain. Hamba abdi juga merupakan golongan manusia merdeka yang terbeban dengan nasib diri kemudian menyerahkan kehidupan mereka kepada seseorang. Tujuannya adalah supaya mereka dapat mencari nafkah untuk menyara kehidupan mereka. Malah, hamba abdi juga tidak dilindungi oleh mana-mana undang-undang di Alam Melayu.
Photo by: histclo.com (ed)

Hamba berhutang pula merupakan golongan rakyat merdeka yang terbeban kerana terikat hutang dengan seseorang individu seperti golongan pembesar. Bagi golongan ini, mereka terpaksa bekerja dengan pihak pemiutang sehingga hutang mereka selesai. Mereka akan melakukan pelbagai pekerjaan seperti bekerja di bendang, lombong dan lain-lain. Sekiranya mereka tidak dapat melangsaikan hutang ini, maka anak-anak mereka terpaksa menyambung kerja ini sehinggalah selesai. Namun begitu, atas beberapa perkara, hutang mereka boleh dihapuskan dan statusnya kembali merdeka. Sebagai contoh, Raja Medeliar membebaskan Si Kitul dari hutang-hutangnya apabila Si Kitul memberitahu berkenaan penerimaan Tun Mutahir terhadap wang dari Nina Sura Dewana yang memenangkan Nina Sura Dewana dalam penghakiman di antara mereka.

Muhammad Haji Salleh. 1997. Sulalatus al-Salatin. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan dan Dewan Bahasa dan Pustaka.

Liaw Yock Fang. 2003. Undang-Undang Melaka Dan Undang-Undang Laut. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan.

Seri Lanang Jaya Haji Rohani et el. 2013. Penghayatan Karya Agung. Tanjong Malim: Universiti Pendidikan Sultan Idris.


Kongsikan Bersama